Yayınevi tüm kitaplarını belli bir formatta yayımlayabilir. Yahut formatları yaş gruplarına veya tarzlarına göre ayırabilir. Burada seçimleri etkileyen iki faktör var.

Yayınevi tüm kitaplarını belli bir formatta yayımlayabilir. Yahut formatları yaş gruplarına veya tarzlarına göre ayırabilir. Burada seçimleri etkileyen iki faktör var. Okur nezdinde metni daha keyifli hâle getirmek, kolay okuma sağlama, estetik zevk geliştirme gibi metne bağlı seçimler. Çünkü metne uygun olmayan bir punto veya tasarım seçtiğinizde metnin keyfinden de uzaklaştırabilirsiniz. Öte yandan yayınevleri için bir de satış faktörü var elbette. Belli tipte formatlar yayınevinin bilinirliğini artırır. O formatı gördüğünüzde bu “falanca” yayınevi veya dizi dersiniz ve karar vermeniz kolaylaşır.

Çocuk yazını söz konusu olduğunda genellikle yazarlar ve metinleri ön plandadır. İşin yayıncılık boyutu çok fazla gündeme gelmez. Bir çocuk kitabının yayım serüveni nasıldır? Bir metni yayıma hazırlarken siz nelere dikkat edersiniz?

Bir metin yayımlanmadan önce yalnızca “dosya”dır. Onu kitap hâline getiren editoryal çalışmalardır. Dosyayı kabul ettikten sonra yayınevi programına göre bu çalışmalar başlar. Metnin olgunlaştırılması, metne uygun çizer arayışı, metnin basılacağı formatın belirlenmesi, iç mizanpajın yapılması, kapak tasarımı, satış pazarlama hazırlığı gibi başlıklar bir metnin kitap hâline gelmeden önceki belli başlı aşamalarıdır. Bunların hepsi metnin (genel) hedef yaşının belirlenmesiyle hazırlanır. Ve bu süreci yöneten kişi editördür. Bir kitapta emeği olan tüm kişileri bir araya getirir ve onları en iyisi için zorlar.

Çocuk yazını yayınlarına dikkatle bakıldığında her yayınevinin metin yayını konusunda farklı bir stili olduğu görülüyor. Yayınların stili, puntosu ve bazen de dizgisinde görülen bu farklı yönelimlerin sizce okura ve okuma deneyimine etkisi nedir? Hangi hususlara dikkat edilerek yayınlar okura ne gibi farklı biçimlerde sunuluyor?

Yayınevi tüm kitaplarını belli bir formatta yayımlayabilir. Yahut formatları yaş gruplarına veya tarzlarına göre ayırabilir. Burada seçimleri etkileyen iki faktör var. Okur nezdinde metni daha keyifli hâle getirmek, kolay okuma sağlama, estetik zevk geliştirme gibi metne bağlı seçimler. Çünkü metne uygun olmayan bir punto veya tasarım seçtiğinizde metnin keyfinden de uzaklaştırabilirsiniz. Öte yandan yayınevleri için bir de satış faktörü var elbette. Belli tipte formatlar yayınevinin bilinirliğini artırır. O formatı gördüğünüzde bu “falanca” yayınevi veya dizi dersiniz ve karar vermeniz kolaylaşır.

Çocuk yazını söz konusu olduğunda son zamanlarda metin yazarlığı dışında eskiden görünmeyen aktörlerin (editörlerin, çizerlerin ve çevirmenlerin) görünür olduğu yeni bir edebiyat çevresini gözlemlemek mümkün. Sizce işin mutfağında yer alan bu aktörlerin metnin alımlanışında rolü nedir?

Yayınevinin diğer emekçilerinin görünür olması, çocuk edebiyatı yayıncılığının eskiye nazaran biraz daha sektörleşmesiyle alakalı. İyi işlerin yanında oldukça absürt işler de yapıldı ve artık okuduğunun peşine düşen okurların da sayesinde yayınevleri kendi alanında tecrübe sahibi kişilerle çalışmayı tercih ediyor. Ve bu bilinçlenen okurun da dikkate aldığı unsurlardan biri hâline geldi. Özellikle telifi düşmüş çeviri kitaplarda okurların seçimlerini daha belirgin görebiliyorsunuz. Tercihlerde yayınevi ve çevirmen etkili oluyor. Ama yine de hâlâ gidecek çok yolumuz var. Bu aktörlerin çalışma alanları ayrılmalı; lektör, musahhih, editör, proje editörü, görsel yönetmen, grafik tasarımcı gibi farklı görevlerdeki uzman kişilerle hazırlanmalı kitaplar.   

Çocuk yazını metinlerinde bir kitabın içeriği, yayım biçimini etkiler mi? Nasıl?

Çoğunlukla etkiler. Örneğin mizahi bir metnin çiziminden fontuna, iç tasarımından ebadına kadar metnin ruhunu yansıtmasını bekleriz. Ancak bu kitabın türüne veya yaş grubuna göre değişebilir. Okul öncesi kitaplarında biçim konusunda daha özgür hareket edebiliyoruz. Metin uzunluğu arttıkça biçim biraz daha geri planda kalabiliyor. Yine de dünya çapında çok satan kitaplara baktığımızda içerik ve biçimin uyum içinde olduğunu görürüz. Bu, kitabın bir bütün olarak düşünüldüğünün göstergesidir.

Çocuk yazını çizimlerinde yayınevi olarak öncelikleriniz nedir? Sizce çizimlerin metnin anlamına etkisinden söz edebilir miyiz?

Yayın hayatına 2017’de başlayan bir yayınevi olarak çok değerli çizerlerle çalıştık, çalışıyoruz. Çizim konusunda önceliğimiz metnin ruhuna ve hedef kitlesine uygunluktur. Çizimler metnin anlamına olumlu da olumsuz da etki edebilir. Metinle çelişen bir çizimse metnin inandırıcılığına gölge düşürebilir, bazen de anlatılmayanları yansıtır ve metni zenginleştirebilir. Bu yüzden metnin ve çizimin uyum içinde olmasına özellikle dikkat ediyoruz.